جلسه اول کارگاهی: جایگاه علم
بسم الله الرحمن الرحیم
جلسهی اول
چگونگی و چرایی علم
تعریف علم بدیهی است. علم یعنی دانستن، بدیهیات، صرف تصور، موضوع شما را به محمول میرساند.
تعاریف مختلف علم عبارتند از: علم به معنای کشف واقعیات عالم هستی است. کشف رابطهی اجزای موجودات در هستی است. کشف حقایق نظام عالم است. برای درک علم باید ابتدا ببینیم نگاهمان نسبت به علم چیست و در آن به دنبال چه چیزی هستیم؟ علم معنا دارد و به تعریف جدی نیاز ندارد. در علم شیمی رابطهی بین مولکولها بررسی میشود.
هرچه موضوع علم گستردهتر باشد آن علم ارزش بیشتری دارد. چرا آن علم ارزش بیشتری دارد؟
برای این است که گسترهی بیشتری از اطلاعات را شامل میشود. در قرآن و روایات تعابیر بالایی برای علم به کار رفته است.
«یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ»
خداوند مؤمنین را بالا میبرد وکسانی که به آنها علم اعطا شده باشد به درجات متعدد بالا میبرد.
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که خداوند مؤمنین را چقدر بالا میبرد؟ مشاهده میکنیم که در این جا یک کلمه از آیه افتاده (درجه)، یعنی در تقدیرش درجه است، یعنی خداوند مؤمنین را اگر اهل ایمان باشند درجهشان را بالا میبرد.
اگر اهل علم باشد درجاتش بالا میرود. در تفاسیر گفتهاند که این درجات یا به معنای درجات عدیده است یا درجات متعالی (درجات بسیار بالا معالی علم).
علم و ادراک از حقایق از مسائلی است که انسان را به شدت رشد میدهد، یعنی پهلو به پهلوی ایمان میزند بلکه شخص را ازایمان بالاتر میبرد. ایمان یعنی ایمان بدون علم(تعبدی). بیش از آنکه عمل انسان را رشد دهد، علم است که انسان را رشد میدهد.
پیامبر گرامی اسلام صلیاللهعلیهوآله میفرمایند:
یا علی! وقتی مردم مشغول انجام واجبات و مستحبات(عبادیات) هستند تو با عقل بهخدا نزدیک شو.
به این منظور نیست که شما واجبات را انجام نده بلکه به معنای این است که وقتی یک عده فقط عبادت میکنند، بدون علم و بدون ادراک حقیقت آن عبادت و بدون اتصال به منبع علم شما با عقلت به خدانزدیک شو.
پیامبر گرامی اسلام صلیاللهعلیهوآله میفرمایند:
کسیکه برای کسب علم درراهی قدم برمیدارد، خداوند او را در راه بهشت قرار میدهد، فرشتگان بالهایشان را برای او پهن میکنند. او را همهی اهل زمین و آسمان حتی ماهیان دریا برای او طلب آمرزش میکنند، برتری عالم بر عابد مثل برتری نور شب ماه چهارده برستارگان است، عالمان وارثان پیامبرانند و مرغان آسمان برای او استغفرالله میگویند.
اصول کافی
علم آموزی تأثیرات زیادی بر زندگی ما دارد . علم چه تأثیراتی درزندگی دارد ؟ چرا در روایات در مورد علمآموزی مراتب بالایی متصور میشود؟ چه تأثیری در عالم، علمآموزی شما ایجاد میکند که ملک و ملکوت به تکاپو میافتند؟
روش کار
ابتدا به گروههای سهنفره تقسیم شوید، ابتدا به صورت فردی دیدگاه خود را در مورد علم و تأثیراتش بنویسید، دیدگاههایی را که نوشتید در گروه عرضه کنید و به نقد و بررسی بپردازید و خلاصه آن را بیان نمایید.
دیدگاهها:
1-با افزایش علم درک بهتری از حقایق هستی بهدست میآید.
2- انسان با علمآموزی میزان ادراک کل مجموعه را بالاتر میبرد و همه بهرهمند میشوند.
3-تأکید اسلام بر علمآموزی دلیل حقانیت آن است.
4- تفکر در هستی ما را به هدفمند بودن خالق حکیم بیشتر میرساند.
5- علم نور است / ظاهر لنفسه مظهر لغیره
6- فرشتهها راه را برای طلب علم هموار میکنند.
7- انسان با علم به خلیفه اللهی میرسد و خیرش به همهی عالم میرسد.
8– کمال انسان به کمال تمام خلقت است.
9- علم در عالم ثقل ایجاد میکند.
10- علم مقدمهی عبادت است.
11- علم موتور محرک انسان است.